ابراهیم خندان

احکام و مسائل عقیقه، مطابق آنچه مرحوم علامه مجلسی در کتاب حلیه المتقین و مرحوم شیخ عباس قمی در حاشیه مفاتیح الجنان آورده چنین است:

1) مستحب است که پدر و مادر برای اولادی که متولد می شود، چه دختر باشد یا پسر عقیقه کنند، اما آداب و نکاتی که راجع به عقیقه وجود دارد :
2) عقیقه باید گوسفند ، بز یا شتر باشد و حیوان دیگری مثل مرغ و امثال آن کفایت نمى کند. اگر شتر عقیقه کند، باید پنج یا شش ساله باشد . بهتر است شش سال یا بیش تر داشته باشد . اگر بز باشد ، یک ساله یا بیش تر باشد . اگر گوسفند باشد ، شش یا هفت ماهه باشد .بهتر است گوسفند لاغر نباشد و فربه باشد. هم چنین بهتر است گوسفند کور، و بسیار لنگ نباشد که راه رفتن برای او دشوار باشد. نیز مغز و شاخ گوسفند هم نشکسته باشد و اخته هم نشده باشد.
3) مشهور میان علما آن است که : مستحب است براى پسر حیوان نر و براى دختر حیوان ماده عقیقه کنند. چنانچه حیوان غیرهم جنس هم باشد ،صحیح است.
4) در استحباب عقیقه فرقى بین نوزاد اول و دوم و غیره نیست . بهتر است در روز هفتم نوزاد عقیقه نماید و تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده، بر پدر مستحب است برای فرزند عقیقه کند . اگر پدر و مادر عقیقه نکردند ، بعد از بالغ شدن بر خود شخص مستحب است که عقیقه کند . در روایات آمده است که در سلامت شخص تأثیر فراوان دارد.
5) کسانى که قدرت مالى ندارند ،مستحب است هر زمانى که قدرت پیدا کردند براى نوزاد خود عقیقه کنند.
6) مستحب است که گوشت عقیقه را بپزند و به مؤمنان اطعام نمایند و گوشت آن را خام تصدق نکنند. اگر چه خام هم بدهد ،خوب است ،ولی بهتر است که حد اقل آن را با آب و نمک بپزند و به مؤمنان بدهند و در حق نوزاد دعا نمایند. نیز مستحب است استخوان های حیوان عقیقه شده را نشکند ،بلکه از بند ها جدا کند .
7) مکروه است که مادر و پدر و خواهر و برادر نوزاد (عائله پدر نوزاد) از عقیقه بخورند . کراهت، نسبت به مادر بیش تر است. بهتر است که عیال پدر و مادر هم که در خانه ایشان می باشند، از آن گوشت و طعام نخورند.
8) از مالیدن خون عقیقه بر سر طفل خود داری شود.
9) مستحب است در هنگام کشتن گوسفند عقیقه دعا بخواند. از امام صادق علیه السلام روایت شده: وقت ذبح عقیقه این دعا را بخواند: « بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ(به جای فلان اسم نوزاد را بگوید) لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ ».
در روایت دیگری وارد شده که این دعا را بخواند :ْ «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ إِیمَاناً بِاللَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّکْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ »پس اگر نوزاد پسر باشد بگوید: اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَهَبْتَ لَنَا ذَکَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْکَ مَا أَعْطَیْتَ وَ کُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِکَ وَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّیْطَانَ الرَّجِیمَ لَکَ سُفِکَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِین‏ اللَّهُمَّ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ و شعرها بشعره و جلدها بجلده اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لفلان بن فلان( اسم نوزادو پدر ش را بگوید)» یاحقّ.

بر روی زمین و آسمانها و کرات  در بین مناجات برای حاجات  زیباتر از این جمله ندیده است کسی بر خاتم انبیاء محمّد صلوات

از ازل بر همه ذرات جهان تا عَرصات رسد از آبروی آلِ محمّد برکات وه چه بدبخت وسیه روست هرآنکس که زِ جهل

بشنود نام محمّد نفرستد صلوات

بر چهره پر ز نور مهدی صلوات بر جان و دل صبور مهدی صلوات تا امر فرج شود مهیا بفرست بهر فرج و ظهور مهدی صلوات

دل با صلوات مَحرم راز شود سیمرغ شود بلند پرواز شود فرمود : پیامبر که با هر صلوات  درهای اجابت دعا باز شود

امروز بود توشه فردا صلوات یا ذکر خدا زمزمه کن یا صلوات ما زنده زخون شهداییم خوش است تا یاد کنیم از شهدا با صلوات

بر أحمد و بر آل محمّد صلوات بر هشت و چهار نور سرمد صلوات هر کس صلوات می فرستد یکبار ده بار خدا بر او فرستد صلوات

بر آئینه جمال داور صلوات بر روشنی چشم پیمبر صلوات بر حضرت معصومه فروغ سرمَد بر دسته گل موسیِ جعفر صلوات

بر کوثرِ خاتم النّبیّن صلوات بر همسرِ سیّد الوصیّین صلوات بر فاطمه مَحبوبه ذاتِ ازلی  بر حجّت حق، بر آلِ یاسین صلوات

چشمانِ علی دو چشمه خورشید است لبهای علی لبالب از توحید است سوگند به کعبه خانه میلادش اسلام محمّد از علی پیروز است

خوشید چراغکی ز رُخسار علی است مَه نقطۀ کوچکی ز پرگار علی است هرکس که فرستد به محمّد صلوات همسایه دیوار به دیوار علی است

خواهی که در پناه کرامات سَرمدی ایمن شوی ز فتنه و ایمن ز هر بدی لبریز کن ز عِطر گلِ نور ، سینه را با ذکر سبز یک صلوات محمدی

با مهر نبی دولت سرمد داریم با عشق علی عیش موبّد داریم هر نعمتی امروز خدا داده به ما از مرحمت آل محمد داریم

خوانند فرشتگان مکرّر صلوات  چون هست ز هر ذکر نکوتر صلوات توحید و نبوت و امامت هر سه  چون درنگری جمع بود در صلوات

آیینه حُسن سرمدی بود حسین تک لاله باغ أحمدی بود حسین با نصّ روایت «حسینٌ منّی» سر تا به قدم محمّدی بود حسین

روشن جهان ز نور جمال محمد است خرم جهان ز خوشه های کمال محمد است ما دست کی زنیم به دامان دیگران تا دامن محمد و آل محمد است

توحید که " لا اله الا الله " است اسلامِ " محمد رسول الله " است با این دو سخن کسی به جایی نرسد گر بی خبر از " علی ولیّ الله " است

فرمود خدا فرشته ها را صلوات اوّل به مدینه مصطفی را صلوات دوّم به شه نجف سلامی بکنیم رُخسار علی شیر خدا را صلوات

زهرا که ندانیم کجا تربت اوست یاد آور بهترین نسا را صلوات از ما همه بر امام مسموم سلام مظلوم امام مجتبی را صلوات

مظلوم دگر امام در خون خفته افتاده به خاک کربلا را صلوات گفتم ز حسین چون نگویم سجاد آن پاک امام پارسا را صلوات

پس باقر علم آن امام معصوم دریای فضیلت خدا را صلوات صادق که رئیس مذهب شیعه بود آن حنجرۀ علم و ضیا را صلوات

یاد آر امام کاظم زندانی زندانی زنجیر به پا را صلوات رو جانب مشهد الرضا کن و بگو در طوس غریب الغربا را صلوات

یاد آر امام تقیِ صاحب جود هم هادی و عسکریّ ما را صلوات حالا تو بیا حضور مهدی برسیم آن روشنی و نور هُدی را صلوات

افروخته عرش کبریا را صلوات یک بار دگر آل عبا را صلوات

گویند هر آنکه ، هر چه را دارد دوست از بعد وفات هم همان همدم اوست یا ربّ تو گواهی که نباشد ما را غیر از علی و محمّد و آلش دوست